Gezondheid van kwetsbare Utrechters

Sociaal medische zorg
In 2018 hielden we drie keer per week een sociaal-medisch spreekuur voor dak- en thuislozen. Tijdens deze spreekuren vonden ongeveer 22 consulten per week plaats, waarbij in 2018 187 nieuwe personen zich meldden. Deze spreekuren zijn sinds december verhuisd van het Catharijnehuis naar Herstart. Herstart is een nieuwe inloop voor daklozen, waar ook het stadsteam zit. Een sociaal verpleegkundige maakt onderdeel uit van dit team om korte lijnen tussen de sociaal medische zorg en andere organisaties te organiseren.

Voor het verbeteren van de toegang tot reguliere huisartsenzorg is de pilot ‘Brug naar de wijk’ voorbereid die in 2019 start. Zes huisartspraktijken hebben interesse om deel te nemen aan deze pilot. Een projectgroep is samengesteld bestaande uit vier artsen, twee verpleegkundigen en de Universiteit Utrecht. De doelgroep participeert in een klankbordgroep.

Arts Maatschappij en Gezondheid en Forensisch arts
Bij het team Volwassenen van Volksgezondheid werken twee artsen Maatschappij en Gezondheid, waarvan één ook Forensisch arts KNMG is. Door deze medische kennis als gemeente in huis te hebben kan adequaat zorg geleverd worden aan Utrechters in een kwetsbare positie waarvoor de reguliere zorg niet altijd bereikbaar is. De artsen dragen deze zorg samen met een aantal sociaal medisch verpleegkundigen. Meervoudige problematiek wordt behandeld en werkwijzen worden ontwikkeld die de zorg verder verbeteren. Ook bewaken zij de kwaliteit van zorg die zowel de medewerkers van de JGZ als de medewerkers sociaal medische zorg leveren. Daarnaast stelt de arts samen met zijn collegas van de 4 grootste gemeenten vast wanneer de Koudweerregeling in werking treedt en weer afloopt. De artsen maatschappij & gezondheid denken vanuit medisch perspectief ook mee bij de beleidsontwikkeling en bij ingewikkelde probleemgevallen, vaak op het snijvlak van zorg en veiligheid.

Volksgezondheid biedt ook een opleidingsplek voor artsen in opleiding. De artsen Maatschappij en Gezondheid begeleiden deze artsen in opleiding, waardoor de studenten een brede blik op gezondheid ontwikkelen. De artsen geven colleges op de Universiteit Utrecht wat leidt tot inspirerende samenwerking tussen het Juliuscentrum (Public Health en de huisartsenopleiding) en de Gemeente Utrecht. Met deze partner denken we ook na over het beroep Arts Maatschappij en Gezondheid van de toekomst. Dit met als doel de sociaal medische zorg aan inwoners in kwetsbare situaties te waarborgen in de grote stad.

Woonhygiëne
Dit jaar ontvingen we ruim één keer per week een melding over een vervuilde of overvolle woning. Veel van deze meldingen hebben betrekking op mensen met een licht verstandelijke beperking. Daarnaast zien we een toenemend aantal meldingen waarbij er al diverse partijen uit de hulpverlening betrokken zijn, maar het niet lukt de woonsituatie te verbeteren. In deze gevallen consulteerden hulpverleners de expertise van onze sociaal-verpleegkundigen.

Verslavingszorg
Voor 45 mensen met heroïne als hoofdmiddel van verslaving is een behandeling met heroïne onder medisch toezicht aangeboden, conform de richtlijn en onder toezicht van de Inspectie.
Via online en persoonlijke contacten, de inzet van maatjes (Unity), advisering en door aansluiting op initiatieven als NIX18 en Ik pas! is preventie en voorlichting gegeven aan jongeren, jong volwassenen, ouders en professionals. Via de spreekuren van het Drugs Informatie Monitoring Systeem zijn trends in het middelengebruik gevolgd, in het bijzonder het gebruik van pillen en andere drugs in het uitgaansleven. Daarnaast is expertise ingebracht bij de verhuizing van Arkin/Jellinek van de ABC-straat naar de Wittevrouwenkade en de Arthur van Schendelstraat. Informatieavonden zijn gehouden en waar nodig zijn afspraken gemaakt over omgevingsbeheer met het oog op de veiligheid en leefbaarheid in de directe en wijdere omgeving van de nieuwe hulpverleningslocaties.

Prostitutie
In 2018 hebben wij verder gewerkt aan de uitvoering van motie 147, 'Perspectief voor de tippelaars'. Onderzoeksbureau IVO interviewde in dit kader sekswerkers op De Baan, om zicht te geven op afbouwkansen en –mogelijkheden vanuit het perspectief van de sekswerkers zelf. In het coalitieakkoord 2018-2022 is aangegeven dat de tippelzone uiterlijk 1 juli 2021 gesloten is. Daarom is in oktober 2018 besloten om geen nieuwe vergunningaanvragen meer in behandeling te nemen. De huidige groep van 55 vergunninghouders krijgt de mogelijkheid om via individuele begeleidingsplannen toe te werken naar een leven zonder De Baan. Bureau De Participatieformule heeft via een meervoudig onderhandse aanbesteding deze opdracht gekregen.

Procesregie en advisering bij ingewikkelde casuïstiek
Naast bovengenoemde taken, de bindingscommissie en de uitvoering van de regionale toegang voor maatschappelijke opvang en beschermd wonen, denken we mee bij de aanpak van meervoudige knelpunten in de zorg voor kwetsbare doelgroepen. Het gaat om de ontwikkeling van werkprocessen en beleid, in nauwe samenwerking met mensen in de uitvoering, beleidsmedewerkers en ketenpartners. Dit jaar is onder andere ingezet op het voorkomen van terugval in dakloosheid en aanpak gericht op financiële problematiek die uitstroom uit de maatschappelijke opvang en beschermd wonen belemmert. Daarnaast hebben wij meegewerkt aan de voorbereiding van de opening van Herstart en van de aanbesteding van de daklozenopvang in 2020.

Tevens adviseerden we bij ingewikkelde casuïstiek waarbij hulpverleners vastlopen, omdat men bijvoorbeeld niet goed kan functioneren in de keten of het beleid onvoldoende houvast biedt. In een aantal gevallen gaat het in deze meervoudige probleemgevallen over mensen die niet alleen zelf kwetsbaar zijn maar ook veel onrust in voorzieningen, in de wijk of op straat veroorzaken door overlastgevend of intimiderend gedrag. In dit kader werkt Volksgezondheid samen met Veiligheid, onder andere het Veiligheidshuis, om tot een gezamenlijke aanpak te komen, waarin zowel het veiligheidsaspect als het zorgaspect meegewogen wordt.