Utrecht streeft naar een solide begrotingsbeleid met een sluitende meerjarenraming. Elk jaar kijken we terug op onze financiën en beoordelen we ons financiële beleid. In de jaarstukken 2018 leest u alles over de financiën van de gemeente in 2018. Per programma vertellen we u wat we hebben bereikt, wat we daarvoor hebben gedaan en wat die inspanningen hebben gekost.

De jaarrekening 2018 sluiten we af met een positief saldo van 26,4 miljoen euro. De bestemming ervan presenteren we u in een afzonderlijk voorstel. Er is minder geld uitgegeven dan begroot en er zijn meer inkomsten gerealiseerd dan verwacht. De grootste inkomstenstijging doet zich voor bij de erfpachtopbrengsten, onder andere door de conversieregeling erfpacht. De uitgaven waren lager doordat de uitvoering van projecten minder snel ging dan gepland. Bijvoorbeeld in de programma’s Bereikbaarheid en Openbare ruimte en groen.
De afgelopen jaren kenden we een positief rekeningresultaat, maar het verschil met de begroting wordt kleiner. Dat duidt erop dat we beter in staat zijn om reëel te ramen. Het weerstandsvermogen daalt licht naar 0,98. De herziening van de risico’s laat een stijging zien van het benodigde weerstandsvermogen. Het beschikbare weerstandsvermogen is ook toegenomen, maar niet voldoende om de nieuwe risico’s volledig af te dekken. Bij de grondexploitaties zien we een gunstige ontwikkeling.

Onderwijs, jeugd en talentontwikkeling
Utrecht wil dat Utrechtse kinderen en jongeren van 0-23 jaar zich goed kunnen ontwikkelen. In 2018 werkten we de harmonisatie kinderopvang en peuterspeelzaalwerk verder uit met de partners die actief zijn in ‘voorschoolse educatie’. Het percentage voortijdige schoolverlaters bleef stabiel. Een succesvol resultaat van onze regionale samenwerking aan het voorkomen van voortijdig schoolverlaten.

Samen met partners in de stad hebben we gewerkt aan de voorbereiding van een nieuwe ‘Utrechtse Onderwijs Agenda’ als leidraad voor de komende jaren. Belangrijke thema’s daarin zijn: kansengelijkheid, het lerarentekort, aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt en onderwijshuisvesting. We hebben de leerplichtwet en het leerlingenvervoer bewaakt en uitgevoerd. Goede onderwijshuisvesting is een belangrijke randvoorwaarde bij het uitvoeren van de Onderwijsagenda. Het regelen van passende onderwijshuisvesting was een stevige uitdaging. Dat kwam door druk op de vastgoedmarkt in combinatie met de duurzaamheidsdoelen.

Het college wil het mbo extra in de schijnwerper zetten. In 2018 werd het mbo-jaar geopend. Hierbij werd ook het mbo-actieplan aangekondigd. Hiervoor zijn in het najaar van 2018 gesprekken gevoerd met onderwijsinstellingen, bedrijven en overheden en is geïnventariseerd hoe bijvoorbeeld de mismatch tussen het mbo-onderwijs en de arbeidsmarkt kan worden tegengegaan. Naar verwachting zal in 2019 het Utrechts mbo-Actieplan worden gepresenteerd.

De omvorming naar een programmerende bibliotheek, had als resultaat een groter aanbod van activiteiten voor allerlei doelgroepen. Het werk aan de nieuwe vestiging op de Neude ging verder.

Sommige jongeren en gezinnen hebben hulp nodig bij het opgroeien en zich ontplooien. Ook in 2018 gaven we hen steun bij het ontwikkelen van veerkracht en vaardigheden. Zodat zij gelijke kansen krijgen om hun talenten te ontdekken. Dit doen we bijvoorbeeld door de inzet van een sportpedagoog en onze ‘Vreedzame Scholen’-aanpak. Het proefproject ‘BSO+’ zorgt dat kinderen met een extra ondersteuningsbehoefte naar de buitenschoolse opvang kunnen. Samen met hun broertjes, zusjes, vriendjes en vriendinnetjes.

Kinderen, jongeren en partners in de stad dachten en werkten actief mee aan ons jeugdbeleid. Zo vertaalden we met hen onze beleidsdoelen naar de aanbesteding ‘Aanvullende zorg voor de jeugd’. Ook bedachten we met jongeren geschikte ondersteuning op de onderwerpen: inkomen, leren en werken, veiligheid, wonen en zorg. Dit met het nieuwe ‘Groeiplan jongvolwassenen’ was hierbij vertrekpunt.

Het hele jaar door moet er tijdige en passende zorg zijn voor Utrechtse kinderen en jongeren. Wie kan op korte termijn de meest passende zorg bieden aan wachtende jongeren? Dat brachten we in beeld met huisartsen en buurtteams. Er kwamen maatregelen als een ‘addendum’ en maatwerktafels, waarmee we borgen dat er voor ieder kind en jongere in Utrecht passende hulp en begeleiding beschikbaar is. Het proefproject ‘Extr@Utrecht’ voor buurtgerichte specialistische jeugdhulp, heeft sinds oktober twee nieuwe teams in Vleuten en De Meern.

Extr@Utrecht biedt kinderen, jongeren en ouders hulp en begeleiding in de leefwereld van de eigen buurt. We organiseren dat zo thuis en dichtbij mogelijk. De buurtgerichte aanpak stuurt op een betere samenwerking van specialisten en met huisartsen, jeugdartsen en de sociale basiszorg in de buurtteams. Het doel van deze werkwijze is betere zorg, die maximaal aansluit bij de directe leefwereld van kinderen, jongeren en hun ouders.

Economie, vestigingsklimaat en arbeidsmarkt
Utrecht is een van de meest competitieve economische regio’s van Europa. Nationaal en internationaal krijgen we steeds meer waardering als regio van ‘Gezond Stedelijk Leven’. Daarop speelden we in 2018 nadrukkelijk in met ons economisch beleid en handelen. De werkgelegenheid groeide maar bleef nog wel achter bij de groei van de bevolking. Daarom lag ons speerpunt dit jaar nog sterker op groei van de werkgelegenheid.

Met onze aanpak ‘Werk voor Iedereen’ richtten we ons op bedrijfstakken die nu en in de toekomst voor duurzame werkgelegenheid kunnen zorgen: duurzaam en ‘circulair’ bouwen, de energietransitie, zorg en ICT. We gaven extra aandacht aan het laten aansluiten van het onderwijs op de arbeidsmarkt. Daarmee ook op de inzetbaarheid van de beroepsbevolking op (middel)lange termijn.

We werkten aan het gezond houden van het (regionale) vestigingsklimaat. Zodat er voldoende plekken zijn waar nieuwe toekomstbestendige werkgelegenheid kan landen. Met onze bijdrage werd de ‘Werkstichting Lage Weide’ opgericht, die helpt bij structureel en bestendig investeren in het bedrijventerrein. Ons speerpunt lag op onder meer bereikbaarheid, duurzaamheid, arbeidsmarkt en acquisitie. Hieraan werkten we nauw samen met de ondernemersverenigingen van de kantorenlocaties Papendorp en Rijnsweerd. Met als resultaat betere vestigingsvoorwaarden en oplossingen voor knelpunten. De leegstand van kantoren in Utrecht nam fors af.

Leidsche Rijn Centrum is effectief in de markt gezet als top-vestigingslocatie. Daarnaast heeft het hoofdkantoor van VodafoneZiggo zich dit jaar gevestigd in het Stationsgebied. Een grote mijlpaal was de opening van het Winkelcentrum Leidsche Rijn Centrum op 16 mei 2018. Vanuit het programma Economie zorgden we daar voor een goede ‘branchering’. Er kwam nieuw beleid voor particuliere vakantieverhuur, zoals Airbnb. Met het ‘Ontwikkelingskader Horeca Utrecht 2018’, maakten we horeca in de wijk en vernieuwende vormen van horeca mogelijk.

In 2018 hadden we voor het eerst evenementen met een subsidie uit het evenementenfonds. We zorgden voor meer samenhang tussen en verbinding van evenementen en festivals met onze doelen voor gezond stedelijk leven en (toeristische) promotie.

Cultuur
Utrecht had in 2018 een groot, gevarieerd en kwalitatief hoogwaardig cultureel aanbod. Het Centraal Museum bracht de zeer goed bezochte tentoonstellingen over modeontwerper Jan Taminiau en ‘Utrecht, Caravaggio en Europa’. De festivals brachten een onderscheidende internationale programmering, met een eerste editie van het ‘Internationaal Literatuurfestival’.

2018 was het tweede jaar van de ‘Cultuurnota periode 2017-2020’. Reden voor een tussentijdse evaluatie van 58 culturele instellingen die subsidie ontvangen uit de nota. De visitatiecommissie schreef dat Utrecht de potentie heeft om een ‘inclusieve culturele metropool’ te worden. PACT (netwerk van Utrechtse cultuurmakers) kreeg meer leden. Zij dragen bij aan de kennisontwikkeling over diversiteit en inclusiviteit in de culturele sector. Met de lancering van ‘Standplaats Utrecht’ startte een nieuw talentontwikkelingstraject. Een coalitiedoel is een jongerencultuurhuis in Overvecht. Eind 2018 startte de aanbesteding daarvoor.

Filmtheater ’t Hoogt vond in 2018 nog geen vervangende huisvesting. De organisatie gebruikte wisselende locaties voor de filmprogrammering en werkte aan een business case. Het bestuur van Museum Oud Amelisweerd heeft in de zomer faillissement aangevraagd.

Activering, inkomen en aanpak van armoede
Utrecht wil dat zoveel mogelijk Utrechters kunnen rondkomen en meedoen. We sloten 2018 af met 9.634 huishoudens in de bijstand. Dat was 490 huishoudens minder dan voorzien, dankzij positieve ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en een lagere instroom vanuit de WW.

Met ‘Mooi Matchen’ werden we effectiever in het plaatsen op werk. In 2018 waren er 2.736 nieuwe plaatsingen op werk. 1.452 mensen gingen van een uitkering naar werk. Wat is de beste manier om mensen met een bijstandsuitkering te begeleiden naar werk of participatie? Met de Universiteit Utrecht startten we daarvoor het onderzoek ‘Weten wat werkt’. Uit de ‘Impulslijnen’ organiseerden we extra acties om werkzoekenden te helpen bij het vinden van werk of participatie. We gaven speciale aandacht aan het laten meedoen naar vermogen, van mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt.

In 2018 gebruikten meer inwoners de armoederegelingen, zoals de individuele inkomenstoeslag en de U-polis. We hebben het aanbod van de U-pas verruimd en het gebruik van de pas eenvoudiger gemaakt. Ook bereikten we meer mensen met problematische schulden die we opnamen in onze dienstverlening. Dit deden we via de laagdrempelige buurtteams en de aanpak ‘Vroegsignalering van huurschulden’. We kregen meer zicht op de financiële situatie van inwoners met hoge zorgkosten. Eind 2018 pasten we de armoederegelingen aan. Zodat gezinnen met kinderen en alleenstaanden vanaf 2019 beter kunnen rondkomen.

Iedereen kan meedoen
Utrecht wil voor al haar inwoners een prettige stad zijn om in te leven. Herkomst, sociaal economische status, opleidingsniveau, handicap of beperking, geaardheid of geloofsovertuiging, mogen daarbij geen belemmering zijn.

Om volwassenen, jongeren en kinderen te helpen stevig in het leven te staan, investeerden we in 2018 in de versterking van de sociale basis. We zetten sterk in op de ondersteuning van vrijwilligerswerk, bewonersinitiatieven en mantelzorg. Zo kwam er de nieuwe beleidsregel ‘Informele zorg en mantelzorgondersteuning’. Die biedt zekerheid en duidelijkheid aan bestaande organisaties en initiatieven en geeft opties voor vernieuwing.
We rondden de aanbesteding af voor de nieuwe subsidieperiode 2019 – 2024. Er kwam een nieuwe partij voor het sociaal makelaarschap. Voor de andere functies gingen we verder met de bekende partijen. Voor aanvullende zorg na 2020, zochten we aanbieders die willen samenwerken met verschillende (zorg)partners als ‘team in de buurt’.

De buurtteams kregen training op het thema mantelzorg en in zes wijken kwamen er ‘Ambassadeurs informele zorg’. Zij versterken de band tussen de buurtteams en de vrijwilligers informele zorg. In Ondiep was het proefproject ‘Ontregelt’ een succes. Overvecht had succes met 'Op orde komen, meekomen en verder komen'.

De gebiedsteams GGZ zijn uitgebreid tot acht. Op bijna alle gebieden kwamen er flink meer aanmeldingen voor behandeling en specialistische begeleiding. De sociaal makelaars vervulden hun rol van ‘smeerolie’, zodat iedereen zich welkom voelde. Ze ondersteunden bewonersinitiatieven en regelden het sociaal beheer op buurtcentra.

Met de ‘Beweging naar voren’ regelden we voor kwetsbare bewoners de zorg en ondersteuning zo dichtbij mogelijk. Het zwaartepunt lag op samenwerking in de wijk, de keten van formele en informele zorg, bewonersinitiatieven en op sociaal en medisch domein. Extra aandacht was er voor vroegsignalering, begeleiding in een thuissituatie in plaats van in een instelling en activering (het hebben van een nuttige tijdsbesteding).

De visie ‘Toekomst van de daklozenopvang Utrecht’ hebben we verder uitgewerkt en uitgevoerd. Een belangrijke mijlpaal was de opening van ‘Herstart’ in december. Dit is de nieuwe inloopvoorziening voor daklozen. Het is ook de werkplek van het Stadsteam Herstel en de Laagdrempelige opvang.

Utrecht organiseerde het ‘Initiatievenfestival’ (zorg en welzijn), koppelde starters aan initiatiefnemers (Starters4Communities) en gaf workshops ‘crowdfunding’ (Voorjestadsie). Met de Vrijwilligerscentrale riepen we december uit tot ‘Waarderingsmaand’. Ongeveer 4.000 vrijwilligers en hun organisaties hebben we in het zonnetje gezet met activiteiten en extraatjes.

We presenteerden de ‘Regenboogagenda 2019-2022’. In de agenda staan acties die de acceptatie, zichtbaarheid en veiligheid van LHBTI+ personen in Utrecht vergroten. De agenda is opgesteld samen met onder meer bewoners, vertegenwoordigers van regenboogorganisaties, politie en hulpverleners.

Om Utrecht toegankelijk te maken hebben we partijen uit de stad hard nodig. Dat bleek uit de evaluatie van het ‘Verdrag handicap in Utrecht 2012-2018’. Daarom verdiepten we onze samenwerking met Koninklijke Horeca Nederland afdeling Utrecht, horecaondernemers, de Universiteit Utrecht, Hogeschool Utrecht en Utrecht Marketing. Een resultaat is de actie ‘Toegankelijk uit eten’ in de week van de toegankelijkheid. In die week reikten we voor de vierde keer de ‘Toegankelijkheidsprijs’ uit.

Gezonde samenleving: sport en gezondheid
Voor 2019 en 2020 kregen we budget voor extra sportvelden en een nieuwe sporthal West/Cartesiusdriehoek. We startten in 2018 de planvoorbereiding voor extra velden op de sportparken Rijnvliet en Voordorp. Met een energielabel A++++ leverden we Sporthal De Loevenhout duurzaam op. We betrokken bootcamp-aanbieders bij ontwerpsessies voor de Merwedekanaalzone en Rondje Stadseiland. Skaters van The Yard dachten mee over een oplossing voor het sluiten van de huidige locatie aan de het Kruisvaartterrein.

SportUtrecht is sinds 1 augustus de nieuwe stedelijke sportorganisatie. In 2018 lag ons speerpunt op sportstimulering van kinderen die in armoede leven. Bijna 2.000 kinderen gebruikten sportattributen van het Paul Verweel Sportfonds. Via schoolzwemmen haalde 94% van de kinderen minimaal een A-diploma. 30 kinderen gingen op zwemles uit de extra vangnetregeling zwemmen. SportUtrecht hielp de 12 sportnetwerken bij het versterken van vitaliteit en pedagogisch klimaat.

Utrecht heeft voldoende laagdrempelig sport- en beweegaanbod, blijkt uit onderzoek. Met beweegmakelaars startten we 41 nieuwe beweeggroepen. Buurtsportcoaches gaven sportadviezen aan 165 inwoners met een beperking. Met SportUtrecht, de KNVB en voetbalverenigingen startten we ‘Toekomst Voetbal 2030’. Meer mensen bezochten een zwembad. De bezetting van sporthallen en gymzalen steeg.

SportUtrecht, Utrecht Marketing en het Utrecht Talent Centre onderzochten kansen om Utrecht beter te positioneren als stad voor sporttalent. Resultaat was een visie voor Maarschalkerweerd en een overeenkomst met het Yvonne van Gennip Talentfonds. Met het NK Atletiek en het EK Beachvolleybal had Utrecht in 2018 twee prachtige topsportevenementen. In december viel het besluit dat de wielerronde Vuelta in 2020 in Utrecht start.

Utrecht wil dat gezond leven in de stad voor iedereen mogelijk is. Gezondheid is het vermogen om je aan te passen en zelf regie te voeren op de sociale, fysieke en emotionele uitdagingen van je leven. We werkten daaraan met inwoners, maatschappelijke en private partijen uit de wijken, stad, regio en internationaal. Ook in 2018 hadden we aandacht voor de belangrijke factoren die zorgen voor een goede gezondheid, zoals eenzaamheid, schulden, armoede en de leefomgeving. Alleen door gezondheidsoverwegingen mee te nemen in alle beleidsdomeinen (‘Health in all Policies’) kunnen we gezondheidsverschillen verkleinen. Bij alle stedelijke opgaven brachten we daarom onze gezondheidsexpertise in.

In 2018 richtten we ons op de volgende kernthema’s: Gezond en veilig opgroeien, Gezondheidsvaardigheden en een gezonde leefstijl, Gezonde leefomgeving, Voedsel en voeding, Gezond rondkomen en de Gezonde keus aantrekkelijk maken. We hebben onze wettelijke taken uitgevoerd zoals de Jeugdgezondheidszorg (JGZ), het Rijksvaccinatieprogramma, de Volksgezondheidsmonitor, de zorg voor kwetsbare inwoners en de Inspectie Kinderopvang. De Inspectie Kinderopvang voerde alle verplichte inspecties uit en wijzigingen in de Wet kinderopvang hebben we lokaal doorgevoerd. Vaccinaties waren landelijk en lokaal een maatschappelijk en politiek belangrijk onderwerp. We kregen zicht op beweegredenen van mensen om al dan niet te vaccineren. De gemeenteraad organiseerde een expertmeeting over de vaccinatiegraad, waaraan we een bijdrage gaven in de vorm van sprekers, experts en actuele cijfers.

Tijdens een druk bezocht symposium presenteerden we het ‘Utrechts gezondheidsprofiel’, met de bijbehorende wijkgezondheidsprofielen. Dit was het startpunt voor een nieuwe ‘Nota Volksgezondheid’ en een ‘Gezondheidspact’.

Veiligheid
Met het werken aan veiligheid dragen we bij aan de doelstellingen zoals beschreven in het coalitieakkoord en in de gemeentelijke beleids- en uitvoeringsprogramma’s die daarmee samenhangen, zoals het Handhavingsprogramma, het Programma Verkeersveiligheid, de Visie versterken sociale basis, de Transformatieagenda Wmo en zorg voor jeugd, de Regiokoers beschermd wonen en MO, het programma Utrecht zijn we samen en de Regenboogagenda.
2018 was het vierde en laatste jaar dat we het programma veiligheid uitvoerden op basis van het ‘Integraal Veiligheidsplan 2015-2018’ (IVP). In het IVP staan onze doelen, uitgangspunten, resultaten en inspanningen op het gebied van veiligheid.
Utrecht is weer veiliger geworden, dat blijft het algemene beeld. We haalden de meeste cijfermatige doelstellingen van het IVP. Het aantal in Utrecht geregistreerde misdrijven daalde en bevestigt het beeld. Vooral het aantal geregistreerde woninginbraken, gevallen van zakkenrollen en vernielingen werd fors minder.
De cijfers geven ons vertrouwen in de aanpak. Het zijn trends die samengaan met het intensiveren van de aanpak van zogenaamde ‘high impact crimes’, de doorontwikkeling van de wijkgerichte aanpak van veiligheidsproblemen (preventief, op maat en meer met de bewoners) en het versterken van de persoonsgerichte aanpak vanuit het Veiligheidshuis. Die aanpak is erop gericht hardnekkige criminele patronen bij daders te doorbreken.
Het veiligheidsgevoel van Utrechters is licht verbeterd.
Deze positieve resultaten danken we ook aan de integrale en professionele aanpak van alle veiligheidspartners. Bewoners, ondernemers en andere maatschappelijke partners, toonden grote betrokkenheid en inzet.
De cijfers geven niet het volledige beeld van de werkelijkheid. Ondermijnende criminaliteit en cybercriminaliteit onttrekken zich grotendeels aan onze waarneming. We hebben ons erg ingespannen om hierop beter zicht te krijgen.

Ruimtelijke ontwikkeling en wonen
Utrecht is een populaire stad en groeit van 350.000 inwoners in 2018 naar ongeveer 455.000 inwoners in 2040. Daardoor groeit ook de vraag naar woningen, arbeidsplaatsen en voorzieningen. Die behoefte vulden we in 2018 verder in door binnenstedelijke verdichting bij OV-stations en OV-knooppunten.

Door middel van placemaking betrekken we bewoners bij de tijdelijke en definitieve inrichting van de openbare ruimte. Een mooi voorbeeld is de treinwagon midden op het Lombokplein die dient als ontmoetingsruimte. Voor de omgevingsvisie ‘Merwedekanaalzone deel 1’, stelde de raad de Ruimtelijke agenda en de milieueffectrapportage vast. Zo kwam er groen licht voor de (gefaseerde) planontwikkeling en bouw van duizenden woningen in de hele Merwedekanaalzone en de lopende projecten Defensieterrein, Eendrachtlaan 100 en nieuwbouw Holland Casino. Die leiden tot nieuwe werkgelegenheid en voorzieningen.

De woningvoorraad nam toe met 3.100 nieuwbouwwoningen en studenteneenheden. Ook startte de bouw van ruim 3.300 nieuwe woningen. In Leidsche Rijn ontwikkelden we de hoogbouwkavel waar drie woontorens komen. Voor het Smakkelaarsveld ontwikkelden we drie woongebouwen, horeca en een park. Speerpunten voor de economische ontwikkeling zijn het Utrecht Science Park, Stationsgebied/Binnenstad, Leidsche Rijn Centrum en Lage Weide.

Hoe kunnen we de woningbouwproductie versnellen, zorgen voor meer gemengde wijken en voldoende sociale huurwoningen en woningen in het middensegment? Deze en andere vragen stonden in oktober op de agenda van de startconferentie van het ‘Stadsakkoord Wonen Utrecht’. Er waren ruim 70 deelnemers van corporaties, beleggers, ontwikkelaars en maatschappelijke organisaties. In november was er een stadsgesprek over de nieuwe ‘Woonvisie’.

Met Rijk, Kabinet en G4 bestuurders bespraken we informeel hoe we belangrijke mobiliteits- en woningbouwprojecten in de Randstad versneld kunnen uitvoeren. Een andere vraag was hoe we private partijen kunnen betrekken bij de financiering.

We zorgen voor voldoende, kwalitatief goed en optimaal gespreid gemeentelijk vastgoed. In 2018 werkten we verder aan ons doel om het gemeentelijk vastgoed te verduurzamen. Een lager energieverbruik kregen we onder meer door het opwekken van duurzame energie op en om de gebouwen. Er kwamen bijvoorbeeld 900 ‘zonPv panelen’ op de Belcampostraat en ruim 1800 zonPV panelen op de Tractieweg. Het aandeel duurzame opwekking was 73% hoger dan in 2017.

Het verhogen van de bezettingsgraad van de gebouwen was in 2018 weer een speerpunt. Daaraan werkten we samen met het Vastgoedloket en het Makelpunt. Het Makelpunt hielp initiatiefnemers in de stad bij het vinden van geschikte ruimte. Er zijn 260 ruimtes gemakeld. We stimuleerden ook de samenwerking in de gebouwen. De leegstand daalde en de bezettingsgraad van gemeentelijke gebouwen en die van onze partners steeg. Het maatschappelijk rendement van het vastgoed werd daardoor groter.

Regelmatig bekeken we hoe het vastgoed functioneerde en peilden we wat de gebruikers ervan vonden. Voor de beleidssectoren inventariseerden we hun wensen voor de korte en langere termijn. De gewenste veranderingen (aankoop, verkoop, renovatie, nieuwbouw, demontage) vertaalden we in investeringsvoorstellen. De gewenste investeringen in onderhoud, vervanging en uitbreiding van ons vastgoed, leest u in de ‘Nota Kapitaal Goederen 2019 - 2023’.

Mobiliteit
Steeds meer mensen wonen, werken en bezoeken Utrecht. Daardoor groeide het verkeer in en om de stad. Op straat nam de drukte toe en op sommige plekken kwam de leefbaarheid onder druk te staan. Samen met inwoners, ondernemers en andere overheden bouwden we verder aan een duurzaam mobiliteitssysteem (met meer ruimte voor voetgangers, fietsers en openbaar vervoer) door de uitvoering van ‘Slimme Routes, Slim Regelen, Slim Bestemmen’ (SRSRSB) en in het programma U Ned.

We gingen ook verder met het stimuleren en faciliteren van schone en duurzame mobiliteit: fietsen, lopen en openbaar vervoer. De pop-up parking voor fietsen is uitgebreid. Er kwam een buurtstalling in de Zonstraat en een op het Jansveld. De Oude gracht kreeg 140 fietsparkeerklemmen op straat. We vonden een partner die met de ‘Living-Lab-methode’ aan de slag gaat met deelfietsen. De campagne ‘Lekker Lopen Fijn Fietsen’ stimuleerde ouders om hun kinderen vaker lopend of met de fiets naar school te brengen. Met de 'Verhuisbox' konden nieuwe inwoners van Leidsche Rijn duurzame vervoerwijzen uitproberen, zoals een elektrische verhuiswagen. De evaluaties, successen en leerpunten, hielpen ons bij het formuleren van nieuwe maatregelen voor 2019.

Wat zijn de meest (kosten)effectieve maatregelen om onze doelen voor luchtkwaliteit en gezondheid te kunnen halen? Dat hebben we onderzocht. Het college stelde het ‘Strategisch plan oplaadinfra’ vast. Dat plan geeft eind 2020 een verdubbeling van het aantal oplaadpalen in de openbare ruimte. De Green Businessclub ondertekende een intentieovereenkomst voor ‘Zero Emission Stadslogistiek’ in 2025. In de ‘Hinderplanning 2019-2020’ stemden we de uitvoering van projecten op elkaar af om verkeershinder te voorkomen.

De aanleg van de Uithoflijn is een complex project. Ook in 2018 is hard gewerkt aan de start van de exploitatie in 2019. De aanleg van de busbaan Transwijk schoot op en de busbaan gaat in 2019 open.  Met het nieuwe ‘Programmaplan U Ned’ maken we groei mogelijk en houden we de regio bereikbaar.

Voor de Noordelijke Randweg Utrecht zijn het ‘Integraal Programma van Eisen’ en het functioneel ontwerp vastgesteld.. In oktober ging de parkeergarage Croeselaan open. De garage heeft parkeerplekken voor omliggende gebouwen zonder eigen parkeervoorziening. We hebben verkeersanalyses voor de herinrichting van de Amsterdamsestraatweg opgestart. De uitkomsten ontvangen we in 2019. We zijn daarnaast begonnen met de voorbereidingen voor het herinrichten van de Kanaalstraat.

Energie(transitie) en circulaire economie
Utrecht wil een duurzame en gezonde stad zijn waarin mensen wonen, werken en verblijven in een gezond leefklimaat. We werken daarom aan een gezonde lucht, met zo min mogelijk geluidoverlast, een schone bodem en een veilige en groene leefomgeving. Utrecht wil zuinig omgaan met energie en grondstoffen door te werken aan een circulaire economie, maatschappelijk verantwoord in te kopen en energie duurzaam op te wekken. We streven naar een stad die zo snel mogelijk klimaatneutraal is. Gebieds- en stapsgewijs werken we aan aardgasvrije gebieden en stimuleren we het opwekken van hernieuwbare energie, zoals zonne-energie.

Aardgasvrije nieuwbouw in Utrecht kreeg een wettelijk steuntje in de rug. Vanaf 1 juli 2018 mogen we geen omgevingsvergunningen meer geven voor aardgasaansluitingen. In Overvecht-Noord werkten we aan de voorbereidingen voor een aardgasvrije wijk in 2030. Het Rijk heeft ons geselecteerd voor een subsidie. Voor het participatieproces kwam er een klankbordgroep en informeerden we de betrokkenen regelmatig. De energieneutrale informatiewoning ‘Gasvrij thuis’ ging open en we gaven er workshops en rondleidingen. 280 huiseigenaren en 9 Verenigingen van Eigenaren kregen 1.250 energieadviezen op maat. We organiseerden trajectbegeleiding voor collectieve inkoop. We startten onderzoek naar alternatieven voor aardgas.

Utrecht publiceerde als eerste Nederlandse stad een ‘Groen register’ met alle groene bedrijven in de stad. Om duurzame energieopwekking te stimuleren gaven we subsidie aan collectieve zonprojecten, zoals het ‘Postcoderoosproject’ voor buurthuis Zuilen. Met energieleverancier Eneco maakten we begin van het jaar samenwerkingsafspraken over het verduurzamen van de stadsverwarming. Met provincie Utrecht, waterschappen en andere gemeenten intensiveerden we de samenwerking. Onder de Omgevingswet willen we een gebiedsgerichte aanpak voor kwalitatief grondwaterbeheer uitwerken voor de ‘Omgevingsvisie 2.0’.

De jaarlijkse metingen en berekeningen van de luchtkwaliteit hebben we uitgevoerd. De resultaten over 2018 verschijnen in het najaar van 2019. In 2016 was er teveel stikstofdioxide langs de Graadt van Roggenweg. Met de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat pasten we het ‘Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit’ (NSL) aan. Er kwamen extra maatregelen voor de knelpunten uit 2016. In 2018 ging de aanpassing in. Met het RIVM en Universiteit Utrecht zijn we een ‘Living-Lab-proef’ gestart, om fijnstof te meten met vernieuwende en goedkope sensoren. De ervaringen die we opdoen leiden misschien naar aanvullen of vervangen van het bestaande Utrechtse luchtmeetnet.

Gezonde leefomgeving
We willen dat de Utrechtse openbare ruimte veilig, schoon en heel is. Daarom voerden we groot onderhoud uit aan de Brennerbaan, de Stelviobaan en de Eykmanlaan. We rondden de grote werkzaamheden af aan de wal- en kluismuren van de Nieuwegracht. Armaturen met led-techniek geven minder lichthinder en kwamen in plaats van bestaande ‘verlichtingsarmaturen’. Van het kabelnet voor de verlichting vervingen we 20 kilometer. Twee derde van de verkeerregelinstallaties sloten we aan op het glasvezelnet. De systemen voor het inzamelen van afvalwater, hemelwater en grondwater werkten goed en we kregen weinig klachten. Van de riolering vervingen we 4,6 kilometer en we ontkoppelden of onthardden 6 hectare verharding. Dit draagt bij aan onze ambitie op het gebied van klimaatadaptatie. In Lombok en Vleuten werkten we aan een extra hemelwaterriool en we vervolgden de participatie voor een vergelijkbaar project in de Zeeheldenbuurt.

Vanwege de extreem droge zomer gaven we bomen en beplanting veel extra water. Sommige plekken sloten we tijdelijk af als de droogte er leidde tot afbrekende takken. We plantten nieuwe bomen en verbeterden de groeiplaats van andere bomen. De ‘Leidraad herplant essentaksterfte’ zag het licht en we inventariseerden de essentaksterfte in bosplantsoenen. Bestaande projecten in de Amsterdam-Rijnkanaal-zone en de Vechtvisie, liepen door. Bij de Eijkmanlaan legden we park de Groene kop aan. We rondden alle 10 de wijkgroenplannen af. In Leidsche Rijn, Vleuten-de Meern en bij winkelcentrum De Klop plantten we veel nieuw groen. In de binnenstad vervingen we aan de Noorderstraat asfalt door groen, zoals bomen. We werkten aan de fauna-uittreedplaatsen in de singel en de natuurwaardekaart voor Utrecht.

‘Het Nieuwe Inzamelen’ voerden we in bij nieuwbouwprojecten en in Vleuten-De Meern en Leidsche Rijn. Heel Leidsche Rijn zamelt nu op de nieuwe manier in. Ook startte in die wijk het ‘Dynamisch Inzamelen’. De vulgraad van een ondergrondse container bepaalt nu het moment van slimmer legen. Verder startten we een proef met na-scheiding van plastic, blik en pak. Onze tv-serie ‘Het Schone van Afval’ liet zien hoe Utrecht de gescheiden grondstofstromen verwerkt. Met de ‘Afvalwijzer app’ gaven we inwoners een nieuwe manier om op de hoogte te zijn over het aanbieden van afval.

Bij het schoon maken en schoon houden waren bewustwording en samenwerking belangrijke thema’s. Met bewoners, ondernemers en woningbouwcorporaties organiseerden we projecten als ‘Samen Schoon Kanaleneiland’. Om afval naast ondergrondse containers te voorkomen, zonden we afvalcoaches de wijken in.

Ruimte voor initiatieven en participatie
Utrecht is de kracht van iedereen. Zonder de creativiteit, kennis en energie vanuit de stad missen we kansen. Via buurt- en stadsgesprekken betrokken we daarom inwoners bij onze coalitieonderhandelingen.

In 2018 gingen we verder met de vernieuwing van participatie. Met het ‘Groene-golf-team’ zorgden we voor een goede, snelle besluitvorming voor initiatieven. Zo hielpen we veel initiatiefnemers makkelijker hun weg te vinden in de gemeente. Met het Initiatievenfonds ondersteunden we rond de 1.200 initiatieven en benutten we 96,5% van het budget.

We hebben het afgelopen jaar flink ingezet op opbouwende samenwerking met het Rijk en andere partners. In Den Haag onderstreepten en benadrukten we de Utrechtse belangen. Centrale onderwerpen daarbij waren bereikbaarheid (in samenhang met de binnenstedelijke bouwopgave), onderwijs en energietransitie.

In maart waren er 150 deelnemers aan het ‘Social Affairs Forum’ van EUROCITIES. Zij bespraken hoe we de ‘Global Goals’ kunnen bereiken met hulp van lokale sociale initiatieven. In mei was de Europese opening van de ‘EU Green Week’. Eurocommissaris Carmenu Vela bezocht Utrechtse projecten zoals ‘Hof van Cartesius’. We vertelden hoe we Europese subsidies besteden en presenteerden Utrecht als innovatieve stad en interessante kennis- en subsidiepartner.

De Stichting Utrecht4GlobalGoals organiseerde in oktober op het Jaarbeursplein de ‘Climate Planet’. Dit gebeurde samen met bedrijven, scholen en lokale overheden. Er kwamen 21.000 bezoekers en via andere kanalen bereikten we 500.000 personen. Utrecht werd genomineerd voor de ‘Guangzhou Award voor Urban Innovation’ en haalde een eervolle 7^e plaats uit 300 inzendingen. We kregen in de Verenigde Staten een Award voor de documentaire ‘Green Tales of the City’, over de Utrechtse initiatieven Metaalkathedraal en Climate Planet.

De Film Commission Utrecht is 52 keer benaderd door locatiescouts en film- of tv producenten. In Utrecht waren er 160 draaidagen voor vier filmproducties, vijftien tv producties, vijftien commercials en zeven kleine producties zoals afstudeerprojecten.

Open gemeente
Onze inwoners en ondernemers willen we via diverse kanalen dienstverlening bieden, die eenduidig is, begrijpelijk, toegankelijk, bereikbaar en van goede kwaliteit. Het afgelopen jaar stelden we de Utrechter meer centraal in de Publieksdienstverlening.

We gaven extra aandacht aan de organisatie achter de dienstverleningskanalen en hebben die verbeterd. In 2018 openden we tijdelijk extra kanalen voor ondernemers. Er kwam een eigen WhatsApp-nummer voor ondernemers zodat ze met ons kunnen chatten. Als ondernemers 14030 bellen is er voor hen een aparte keuze in het menu. Het ‘Servicepunt Utrecht’ ging in april open in het Stadskantoor. Het Servicepunt helpt inwoners die bij de overheid of bij ons niet de juiste ingang kunnen vinden voor hun vraag.

Ook in 2018 monitorden we continu de klanttevredenheid. De afdeling Burgerzaken hielp ruim 275.000 baliebezoekers en zij gaven een 7,8 voor de baliedienstverlening. We hebben de informatie op de website verduidelijkt. De klanten waardeerden de klachtafhandeling met een 7,4. Het Klantcontactcentrum behandelde 314.803 telefoontjes en scoorde voor de dienstverlening een 7,7.