Het aanvragen van een paspoort of een rijbewijs of een vergunning om een dakkapel te bouwen en het sluiten van een huwelijk zijn voorbeelden van dienstverlening die aan individuele burgers wordt verleend. Met retributies kan de gemeente (een deel van) de kosten die gemaakt worden met de dienstverlening verhalen op de burger die om de dienstverlening vraagt.
Retributies zijn leges, gelden of rechten. De legesverordening is de meest algemene verordening. Hieronder vallen onder meer de aanvragen voor paspoorten en rijbewijzen en het sluiten van een huwelijk. De leges voor de aanvraag van een omgevingsvergunning is ondergebracht in een aparte verordening. Met de brug- schut- en havengelden en de marktgelden vraagt de gemeente een vergoeding voor de kosten van het bedienen van de bruggen en schutten, het gebruik van de havens en het mogelijk maken van de markten in de stad. We heffen begraafplaatsenrechten om een deel van de kosten te dekken die we maken voor het beheer en onderhoud van de gemeentelijke begraafplaatsen.
De gemeentewet vereist dat de begrote opbrengsten van de retributies de begrote kosten niet overstijgen. Deze opbrengstlimiet geldt per verordening als geheel. Dat houdt in dat binnen een verordening sommige tarieven meer dan honderd procent kostendekkend mogen zijn, terwijl andere minder dan honderd procent kostendekkend zijn.
Kostendekkendheid
In het schema hierna is zijn de kosten en opbrengsten weergegeven. Ook is de kostendekkendheid weergegeven. Voor de toepassing van artikel 229 Gemeentewet is alleen de kostendekkendheid op begrotingsbasis van belang.
x € 1.000 | ||||||
Begroting actueel | Realisatie | |||||
Lasten | Baten | % | Lasten | Baten | % | |
Algemeen (geen programma) | 1 | 1 | 100 | 1 | 1 | 100 |
Bewoners en bestuur | ||||||
| 981,7 | 442,4 | 45 | 1.082,8 | 446,6 | 41,2 |
| 699,2 | 714,2 | 102,2 | 777,1 | 772 | 99,3 |
| 3.816,5 | 3.960,3 | 104 | 4.283,9 | 4.056,9 | 94,7 |
| 1.327,6 | 1.179,5 | 90 | 1.355,3 | 1.330,6 | 98,2 |
Bereikbaarheid | ||||||
| 458,6 | 259,9 | 56,7 | 697,3 | 258,3 | 37,0 |
Beheer openbare ruimte | ||||||
| 1.003,4 | 1.043,2 | 104,0 | 952,0 | 1.053,7 | 110,7 |
| 884,4 | 389,9 | 44,1 | 807,8 | 381,6 | 47,2 |
Openbare orde en veiligheid | ||||||
| ||||||
| 713,7 | 429,9 | 60,2 | 840,5 | 504,8 | 60,1 |
| 22,2 | 22,1 | 99,4 | 16,6 | 22,4 | 135,1 |
| 12,4 | 8,8 | 70,5 | 5,2 | 5,9 | 111,5 |
Wonen en monumenten | ||||||
| 462,8 | 370,4 | 80,0 | 371,8 | 266,4 | 71,7 |
| 614,2 | 588,1 | 95,7 | 743,4 | 206,1 | 27,7 |
| 233,4 | 187,1 | 80,2 | 127,2 | 101,7 | 80 |
Totaal legesverordening | 11.231 | 9.596 | 85,4 | 12.061 | 9.408 | 78,0 |
Wonen en monumenten | ||||||
| 13.294,6 | 13.272,1 | 99,8 | 12.102,6 | 12.592,7 | 104,0 |
Beheer openbare ruimte | ||||||
| 1.013 | 869 | 85,8 | 1.090 | 971 | 89,1 |
| 1.491 | 688 | 46,1 | 1.423 | 698 | 49,1 |
| 734 | 655 | 89,2 | 655 | 581 | 88,7 |
Totaal | 27.763 | 25.080 | 90,3 | 27.331 | 24.250 | 88,7 |
Leges Bewoners en bestuur
Publiekszaken kent relatief veel dienstverlening waarvan het in rekening te brengen tarief aan een wettelijk maximum is gebonden, zoals de paspoorten en de rijbewijzen. Publiekszaken werkt hard aan het aanbieden van de dienstverlening tegen lagere kosten. Veel producten vereisen echter een minimaal aantal handelingen die bovendien worden voorgeschreven door wet- en regelgeving. Dat beperkt de mogelijkheid om grote kostenreducties te bewerkstelligen.
Leges Huwelijk en partnerschap
x € 1.000 | ||
Actueel | Realisatie | |
Kosten taakveld | 683,6 | 775,0 |
Overhead | 298,1 | 307,8 |
BTW | 0 | 0 |
Totale kosten | 981,7 | 1.082,8 |
Opbrengst heffingen | 442,4 | 446,6 |
Kostendekkendheid | 45,0 | 41,2 |
De hoogte van deze leges is niet gebonden aan een wettelijk maximum. Dat houdt in dat de tarieven in beginsel vrij kunnen worden vastgesteld. Uitgangspunt is dat de totale kosten worden gedekt uit de totale legesopbrengsten. Niettemin geldt voor de huwelijken dat de gemeente zich bevindt in een markt van concurrentie. Te hoge tarieven kunnen aanstaande huwelijksparen doen besluiten om een locatie buiten de gemeente te kiezen.
Leges Uittreksels / afschriften
x € 1.000 | ||
Actueel | Realisatie | |
Kosten taakveld | 475,6 | 605,6 |
Overhead | 223,6 | 171,5 |
BTW | 0 | 0 |
Totale kosten | 699,2 | 777,1 |
Opbrengst heffingen | 714,2 | 772,0 |
Kostendekkendheid | 102,2 | 99,3 |
De leges zijn opgebouwd uit de kosten die de gemeente moet maken voor deze dienstverlening. Uitgangspunt is dat de totale kosten worden gedekt uit de totale legesopbrengsten.
Leges Reisdocumenten
x € 1.000 | ||
Actueel | Realisatie | |
Kosten taakveld | 3.071,2 | 3.527,0 |
Overhead | 745,3 | 756,9 |
BTW | 0 | 0 |
Totale kosten | 3.816,5 | 4.283,9 |
Opbrengst heffingen | 3.960,3 | 4.056,9 |
Kostendekkenheid | 104,0 | 94,7 |
Voor deze tarieven geldt een door het Rijk vastgesteld maximumtarief.
Utrecht hanteert de maximaal toegestane tarieven. Eind 2018 is de verwachte 'structurele' afname in aantallen aanvragen van reisdocumenten begonnen, vanwege het effect van de wijziging geldigheidsduur paspoorten van vijf naar tien jaar (wijziging van 9 maart 2014). Het dieptepunt verwachten we in 2019 tot en met 2023. Dit is ook een landelijke trend. We blijven net als andere gemeenten deze afname monitoren in verband met een goede prognose (het effect hiervan) op onze meerjarige begroting.
Leges Rijbewijzen
x € 1.000 | ||
Actueel | Realisatie | |
Kosten taakveld | 930,1 | 875,9 |
Overhead | 397,5 | 479,3 |
BTW | 0 | 0 |
Totale kosten | 1.327,6 | 1.355,3 |
Opbrengst heffingen | 1.179,5 | 1.330,6 |
Kostendekkenheid | 90,0 | 98,2 |
Voor deze tarieven geldt een door het Rijk vastgesteld maximumtarief. Zolang er nog geen maximale kostendekkendheid is, hanteert Utrecht de maximaal toegestane tarieven.
Eind 2018 doet Utrecht mee met de proef: digitaal aanvragen rijbewijs. De aanvraag gaat dan online rechtstreeks naar de RDW. Vooralsnog is de regeling dat in ieder geval voor 2018 en 2019 gemeenten de volledige, geldende leges, krijgen. Na 2019 wordt deze proef geëvalueerd.
Leges Bereikbaarheid
x € 1 | ||
---|---|---|
Actueel | Realisatie | |
Kosten taakveld | ||
Toegerekende kosten | 299.952 | 461.028 |
Kwijtschelding | - | - |
Overhead | 129.228 | 198.050 |
BTW | 29.466 | 38.241 |
Totale kosten | 458.648 | 697.320 |
Opbrengst heffing | 259.974 | 258.312 |
Kostendekkendheid | 56,7% | 37,0% |
Het betreft de leges voor verkeersontheffingen, gehandicaptenparkeerkaarten, taxivergunningen en milieuzone. De kostendekkendheid blijft achter ten opzichte van de begroting door onder andere hogere lasten voor het verstrekken van gehandicaptenparkeervergunningen en de digitale systeemwijziging van de verkeersontheffingen.
Leges Beheer openbare ruimte
x € 1 | ||
Actueel | Realisatie | |
Kosten Vergunningen openbare ruimte | ||
Toegerekende kosten | 782.596 | 726.648 |
Kwijtschelding | - | - |
Overhead | 203.023 | 208.564 |
BTW | 17.790 | 16.742 |
Totale kosten | 1.003.410 | 951.953 |
Opbrengst heffing | 1.043.174 | 1.053.653 |
Kostendekkendheid | 104,0% | 110,7% |
Het gaat hier om vergunningen voor onder meer het leggen van kabels en leidingen, aanleg riolering, standplaatsen en inname openbare grond. Door de diverse bouwactiviteiten in de stad zijn er in 2018 meer vergunningen aangevraagd voor Inneming van Openbare grond (IOG) en meer grote opbrekingen geweest voor het leggen van kabels en leidingen.
x € 1 | ||
Actueel | Realisatie | |
Kosten Vergunningen evenementen | ||
Toegerekende kosten | 532.035 | 483.536 |
Kwijtschelding | - | - |
Overhead | 338.066 | 309.143 |
BTW | 14.253 | 15.088 |
Totale kosten | 884.355 | 807.767 |
Opbrengst heffing | 389.961 | 381.555 |
Kostendekkendheid | 44,1% | 47,2% |
Het gaat hier om vergunningen voor buiten- en binnenevenementen.
Leges Openbare orde en veiligheid
x € 1 | ||
Actueel | Realisatie | |
Kosten Vergunning horeca | ||
Toegerekende kosten | 434.077 | 526.582 |
Kwijtschelding | - | - |
Overhead | 267.487 | 297.706 |
BTW | 12.140 | 16.191 |
Totale kosten | 713.705 | 840.479 |
Opbrengst heffing | 429.973 | 504.798 |
Kostendekkendheid | 60,2% | 60,1% |
In 2018 zijn er meer vergunningen aangevraagd door de komst van horecagelegenheden in onder andere Winkelcentrum Leidsche Rijn en Hoog Catharijne.
x € 1 | ||
Actueel | Realisatie | |
Kosten Vergunning kansspelen | ||
Toegerekende kosten | 13.758 | 10.392 |
Kwijtschelding | - | - |
Overhead | 8.058 | 6.011 |
BTW | 392 | 215 |
Totale kosten | 22.209 | 16.619 |
Opbrengst heffing | 22.065 | 22.446 |
Kostendekkendheid | 99,4% | 135,1% |
x € 1 | ||
Actueel | Realisatie | |
Kosten Vergunning prostitutie | ||
Toegerekende kosten | 7.785 | 3.282 |
Kwijtschelding | - | - |
Overhead | 4.480 | 1.896 |
BTW | 162 | 68 |
Totale kosten | 12.428 | 5.247 |
Opbrengst heffing | 8.757 | 5.850 |
Kostendekkendheid | 70,5% | 111,5% |
Leges Wonen en monumenten
x € 1 | ||
Actueel | Realisatie | |
Kosten Omgevingsvergunningen | ||
Toegerekende kosten | 9.102.789 | 8.279.588 |
Kwijtschelding | - | - |
Overhead | 3.778.525 | 3.589.141 |
BTW | 413.307 | 233.860 |
Totale kosten | 13.294.621 | 12.102.589 |
Opbrengst heffing | 13.272.084 | 12.592.715 |
Kostendekkendheid | 99,8% | 104,0% |
De baten blijven voor 0,7 miljoen euro achter ten opzichte van de begroting
Bij de WABO-vergunningverlening blijven de aanvragen voor de meer grote bouwprojecten achter door onder andere de situatie op de woning- en kantorenmarkt. Materialen en personeel zijn schaars en duur en bouwprojecten worden minder snel opgestart door de stijgende bouwkosten.
De lasten vallen lager uit door onder andere een lagere doorbelasting van de overhead (Interne Bedrijven) en een lagere reservering dan begroot voor dubieuze debiteuren.
x € 1 | ||
Actueel | Realisatie | |
Kosten Bestemmingsplannen | 493.569 | 514.971 |
Kwijtschelding | 0 | 0 |
Overhead/ Toegerekende kosten | 99.685 | 183.470 |
BTW | 20.934 | 44.948 |
Totale kosten | 614.188 | 743.389 |
Opbrengst heffing | 588.083 | 206.060 |
Kostendekkendheid | 95,7% | 27,7% |
De kostendekkendheid is in 2018 lager dan voorgaande jaren door achterblijvende inkomsten uit leges. Voor het project Cartesiusdriehoek (2000 woningen) zou dit jaar de bestemmingsplanprocedure worden opgestart. Echter er is voor gekozen om na het koersdocument toch nog eerst een toetsdocument te maken. Daarnaast zijn er een aantal kleinere projecten waarvoor een bestemmingsplan is gemaakt. De kleinere projecten leveren in verhouding minder legesinkomsten op dan de grote projecten. Ook zijn er veel projecten dit jaar opgestart waarvoor geen leges geheven kunnen worden, omdat ze worden betaald uit grondexploitaties, het gaat dan om bestemmingsplannen in Leidsche Rijn en in de Merwedekanaalzone.
Leges Archeologie
x € 1.000 | ||
Actueel | Realisatie | |
Kosten taakveld | 187,1 | 101,7 |
Toegerekende kosten | 33,5 | 9,2 |
Kwijtschelding | 0 | 0 |
Overhead | 14,4 | 4,0 |
BTW | 12,8 | 16,3 |
Totale kosten | 233,4 | 127,2 |
Opbrengst heffing | 187,1 | 101,7 |
Kostendekkendheid | 80% | 80% |
Een deel van de werkzaamheden wordt extern uitgevoerd, voor deze kosten wordt ook BTW berekend. Conform motie 2016/124 wordt er met ingang van 2017 in vier jaar stapsgewijs toegewerkt naar een tarief dat ten minste de kosten van het in behandeling nemen van de aanvragen voor deze vergunningen dekt.
Leges woonruimtezaken
x € 1 | ||
Actueel | Realisatie | |
Kosten taakveld | ||
Toegerekende kosten | 291.046 | 229.880 |
Kwijtschelding | - | - |
Overhead | 164.954 | 135.547 |
BTW | 6.831 | 6.360 |
Totale kosten | 462.831 | 371.786 |
Opbrengst heffing | 370.420 | 266.393 |
Kostendekkendheid | 80,0 | 71,7% |
Het gaat hier om leges voor onttrekkingen, splitsingen en verklaring bestemming en gebruik. De opbrengsten blijven achter omdat er minder vergunningen zijn verleend voor splitsingen.
Leges Begraafplaatsen
x € 1.000 | ||
Actueel | Realisatie | |
Kosten taakveld | 877 | 954 |
Overhead | 136 | 136 |
Totale kosten | 1.013 | 1.090 |
Opbrengst heffing | 869 | 971 |
Kostendekkendheid | 85,8% | 89,1% |
Niet alle kosten die voor het beheer en onderhoud van de begraafplaatsen worden gemaakt mogen op grond van wet- en regelgeving aan de tarieven begraafplaatsen worden toegerekend. Het totaal van de inkomsten van de begraafrechten dekt 89,1% van de toerekenbare kosten. In 2017 zijn drie nieuwe tarieven toegevoegd. Er kan gekozen worden voor het afkopen voor onbepaalde tijd van de kosten van grafonderhoud voor een (kinder)graf. Daarnaast wordt de mogelijkheid geboden bij leven een locatie voor een graf te reserveren. In 2018 is acht keer gekozen voor de afkoop van een grafrecht voor onbepaalde tijd. De inkomsten hiervan zijn in een voorziening grafrechten onbepaalde tijd gestort ter dekking van toekomstige onderhoudslasten.
Leges Brug-, schut- en havengelden
x € 1 | ||
Actueel | Realisatie | |
Kosten taakveld | 1.143.000 | 1.084.000 |
Overhead | 348.000 | 339.000 |
Totale kosten | 1.491.000 | 1.423.000 |
Opbrengst uit tarieven leges | 688.000 | 698.000 |
Kostendekkendheid | 46,1% | 49,1% |
Lagere lasten ten opzichte van begroot vanwege het nog niet vervangen van het automatiseringssysteem Placo. De opbrengsten zijn conform begroting.
Leges Markten
x € 1 | ||
Actueel | Realisatie | |
Kosten taakveld | 534.000 | 454.000 |
Toegerekende kosten | 25.000 | 25.000 |
Overhead | 180.000 | 176.000 |
Totale kosten | 734.000 | 655.000 |
Opbrengst uit leges | 655.000 | 581.000 |
Kostendekkendheid | 89,2% | 88,7% |
De bijdrage vanuit POS van 0,092 miljoen euro voor inkomstenderving is credit verantwoord onder de kosten op het taakveld. Hierdoor vallen deze lager uit. De opbrengsten zijn lager doordat het Vredenburgplein nog niet is opgeleverd. Er zijn vele herindelingen geweest van de standplaatsen wegens het aanleggen van het mozaïek (kunstwerk) waardoor een groot deel van het Vredenburgplein niet beschikbaar was voor de marktkooplieden.